Π.Ο.Ε.Σ. + Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α. -Συνθήκες Εργασίας και Παραιτήσεις στο ΠΝ

ΘΕΜΑ:   Συνθήκες Εργασίας και Παραιτήσεις στο ΠΝ

ΣΧΕΤ. :   α.  Υπ’ αριθμ. πρωτ. 502/2023 έγγραφό μας

              β.  Υπ’ αριθμ. πρωτ. 1046/2023 έγγραφό μας

              γ.  Υπ’ αριθμ. πρωτ. 1499/2023 έγγραφό μας

              δ.  Υπ’ αριθμ. πρωτ. 1518/2023 έγγραφό μας

              ε.    Υπ’ αριθμ. πρωτ. 1676/2023 έγγραφό μας

              στ.  Υπ’ αριθμ. πρωτ. 006/2024 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.

              ζ.    Υπ’ αριθμ. πρωτ. 007/2024 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α

              Κύριε Υπουργέ.

Η Ομοσπονδία μας δεν αναδεικνύει για πρώτη φορά το πρόβλημα του μεγάλου αριθμού παραιτήσεων και πρόωρων αποστρατειών που παρουσιάζεται ιδιαίτερα οξυμένο στο ΠΝ και σαφώς αφορά το σύνολο των ΕΔ [σχετικό (δ)]. Η Ένωση Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Νήσων (Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.) επαναφέρει το θέμα με δύο έγγραφα, τα οποία σας αποστέλλουμε συνημμένα [σχετικά (στ) και (ζ)].

Το μεν πρώτο, καταγράφει τον συνολικό αριθμό των παραιτήσεων στο ΠΝ για το έτος 2023, όπου η κατάσταση είναι υπέρ το δέον εφιαλτική: εκατόν εβδομήντα εννέα (179) στελέχη όλων των προελεύσεων, βαθμών και ετών υπηρεσίας (δηλαδή ένα πλήρες πλήρωμα Φρεγάτας) επέλεξαν τη φυγή, προκειμένου να απεμπλακούν από το τοξικό εργασιακό περιβάλλον των ΕΔ, αφού, προφανώς, έκριναν ότι αυτή ήταν η μόνη ρεαλιστική λύση που τους είχε απομείνει.

Ακόμα σοβαρότερα, μεγάλο μέρος των παραιτηθέντων είναι νέοι άνθρωποι με, λιγότερο ή περισσότερο, σταδιοδρομικό μέλλον. Το γεγονός ότι αρκετοί εξ αυτών επέλεξαν συνειδητά την καταβολή αποζημίωσης για να φύγουν μια ώρα αρχύτερα, υποδηλώνει ότι ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα υπάρχει στο ΠΝ και το οποίο η Ηγεσία διαρκώς επιχειρεί να υποβαθμίζει ή δικαιολογεί και το οποίο δυστυχώς αναμένουμε να επεκταθεί στο σύνολο των ΕΔ. Την ίδια στιγμή σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τη Διαύγεια, η Πολιτεία απέλυσε για λόγους υγείας πενήντα έξι (56) στελέχη του ΠΝ, εκ των οποίων οι τριάντα (30) είναι ΕΠΟΠ, από τις πρόσφατες σειρές κατατάξεων με μεταβολή κατάστασης (σε Ι3), ενώ άλλα στελέχη γεγονός απολύθηκαν λόγω μη ύπαρξης υπηρεσιακών αναγκών και παρά το γεγονός ότι οι γνωματεύσεις της ΑΝΥΕ παρείχαν τη δυνατότητα παραμονής. Όλα αυτά εγείρουν πολλά σοβαρά ερωτήματα που αφορούν το «συντελεστή ισχύος».

Την ίδια στιγμή η Ένωση Νήσων έφερε στο φως δύο ακόμα, ιδιαίτερα ανησυχητικά, στατιστικά. Το πρώτο είναι ότι το 20% των παραιτηθέντων κατά τη δεκαετία 2014-23 καταγράφεται το 2023, όταν το 2013 (δηλαδή το πρώτο πλήρες έτος των αιματηρών μισθολογικών περικοπών) είχαν υποβάλει αίτηση πρόωρης αποστρατείας 194 στελέχη, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων Αξιωματικοί ειδικοτήτων που είχαν σπεύσει να κατοχυρώσουν δικαιώματα της 25ετίας. Εν ολίγοις, ο φετινός αριθμός παραιτήσεων είναι αριθμητικά και ποιοτικά πολύ δυσμενέστερος από αυτόν του 2013. Το δεύτερο, ότι, κατά την ίδια δεκαετία, 700 εκ των παραιτηθέντων είναι απόφοιτοι ΑΣΕΙ και ΣΜΥΝ, αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στο 70% των εισακτέων σε ΣΝΔ και ΣΜΥΝ για το ίδιο διάστημα, γεγονός που αποτελεί πολύ σοβαρή ένδειξη ότι το φαινόμενο των παραιτήσεων / πρόωρων αποστρατειών φαίνεται να έχει μεγαλύτερη έξαρση στους αποφοίτων των παραγωγικών σχολών (συμπεριλαμβανομένου του διαστήματος φοίτησης σε αυτές, οι παραιτήσεις στις οποίες δεν έχουν συνυπολογιστεί).

Εντούτοις, τα όποια ερωτήματα, αν και δεν θα έπρεπε να υφίστανται, τα απαντάει η Ένωση με το δεύτερο έγγραφό της, στο οποίο καταγράφονται δεκαοκτώ σχετικά έγγραφα του πρόσφατου παρελθόντος με πλούσια τεκμηρίωση, τα οποία σας παρακαλούμε να ελέγξετε μιας και το πλήθος των περιεχόμενων στοιχείων έχει επιβεβαιωθεί σχεδόν στο σύνολό του, δυστυχώς, για τα στελέχη. Εναλλακτικά, όπως έχουμε καταγράψει με το (α) σχετικό, μπορείτε να πληροφορηθείτε τα «δεν έχουμε» της Ηγεσίας προς τους στρατιωτικούς σε πλήθος περιπτώσεων.

Είναι γνωστό ότι οι στρατιωτικοί ανήκουν στο χαμηλόμισθο προσωπικό του Δημοσίου και αν δεν είχε μεσολαβήσει η απόφαση του ΣτΕ 2193/2014 που προκάλεσε η ΠΟΕΣ με προσφυγή της, θα ήταν ακόμα χαμηλότερα. Ωστόσο, ιδίως τα τελευταία χρόνια, πλήθος μέτρων με ιδιαίτερα αρνητικό πρόσημο δείχνει ότι η Κυβέρνηση επιχειρεί να ανατρέψει με έμμεσο τρόπο αυτό το status, γεγονός που για διάφορους λόγους δείχνει να γίνεται ταχύτερα και με μεγαλύτερη ένταση αντιληπτό στο ΠΝ, λόγω των ιδιαιτεροτήτων του Όπλου. Υπενθυμίζουμε:

• Καταργήθηκαν σιωπηρά αποζημιώσεις (όπως για την εκτέλεση υπηρεσίας σε ημέρες αργιών, όπου αυτή καταβάλλετο).
• Στην αποζημίωση για τις ώρες νυκτερινής εργασίας θεσπίστηκε τσεκούρι από 35 έως 62% (την ίδια στιγμή στα ΣΑ αυξήθηκε το όριο αποζημιούμενων ωρών).
• Αντί να θεσπιστούν στοχευμένα επιδόματα στήριξης του σφόδρα πληττώμενου εισοδήματος των στρατιωτικών, τελικώς κατακερματίστηκε το επίδομα Στόλου και υποβαθμίστηκε σε μια υποτιθέμενη προσαύξηση στο επίδομα ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας. Με αυτό τον τρόπο επιβλήθηκε ισότητα στη φτωχοποίηση αφού το ούτως ή άλλως «λίγο» μοιράστηκε σε «πολλούς» και τελικώς όλοι έλαβαν από «τίποτα».
• Τόσο η αποζημίωση νυκτερινής εργασίας, όσο και η «προσαύξηση» στο επίδομα ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας λογίζονται πλέον ως εισόδημα και εκ των πραγμάτων υπόκεινται σε εξοντωτικό φόρο εισοδήματος. Εκ του γεγονός αυτού, οι στρατιωτικοί είδαν να αλλάζουν φορολογική κλίμακα σε αρκετές περιπτώσεις (και ιδίως οι υπηρετούντες στο Στόλο).
• Την ίδια στιγμή, η αποζημίωση για εκτέλεση υπηρεσίας παραμένει στα επίπεδα του 1999, την στιγμή που εκκρεμεί (και έμμεσα έχει προαναγγελθεί) η εφαρμογή του πολύ δυσμενέστερου καθεστώτος του ν.4336/2015.
• Ακόμα και οι υποτιθέμενες αυξήσεις που θεσπίστηκαν με το ν. 5045/2023 θεωρούμε βέβαιο ότι θα επιστραφούν στο πολλαπλάσιο με έμμεσο τρόπο αφού θα προκαλέσουν νέα αλλαγή στις φορολογικές κλίμακες, που με τη σειρά της θα επιφέρει απώλεια και των τελευταίων προνομίων (όπως η υπαγωγή στο ΕΣΠΑ για παιδικούς σταθμούς). Υπενθυμίζουμε ότι οι στρατιωτικοί αποκλείονται από το μεγαλύτερο μέρος (έως και καθ’ ολοκληρίαν) των επιδοτήσεων καθιέρωσης της φτωχοποίησης (τύπου -pass).
• Οι στρατιωτικοί εξαιρούνται από κάθε ειδικό ευεργετικό μέτρο (υπενθυμίζουμε την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των 600 € που δόθηκε στα ΣΑ). Εξάλλου, για να μην υπάρχουν αμφιβολίες ως προς το αν «απλώς έτυχε», θα θυμίσουμε ότι η διάθεση για δυσμενή διάκριση εις βάρος των στελεχών ΕΔ ξεκαθαρίστηκε θεσμικά ακόμα και για τους σπουδαστές των στρατιωτικών σχολών [σχετικό (γ)].
• Ασάφειες ή δυσχέρειες στην εφαρμογή υφιστάμενων προνοιών επιφέρει πρόσθετες χρεώσεις και οικονομικά βάρη (πχ σε επίπεδο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης)
• Σε όλα αυτά προστίθεται η σταθερή τακτική της Πολιτείας να καταβάλει τα δεδουλευμένα του προσωπικού, από καθυστερημένα (διάφορες αποζημιώσεις για εκτέλεση υπηρεσίας, μισθολογικές εκκρεμότητες) έως καθόλου (άρνηση αναγνώρισης αναδρομικότητας, διπλές ασφαλιστικές εισφορές κλπ).

Την ίδια στιγμή, το ήδη δυσμενές εργασιακό περιβάλλον επιδεινώνεται με ταχείς ρυθμούς (λόγω και της αυξανόμενης υποστελέχωσης) και, δυστυχώς, πορεία που «ενισχύεται» με ενέργειες της Πολιτείας (υπενθυμίζουμε ενδεικτικά την επαναφορά των απάνθρωπων διατάξεων του νόμου «μέριμνας» για απόλυση στρατιωτικών για λόγους υγείας, την προαναγγελία απολύσεων των ΕΠΟΠ που ακόμα μόνο λόγια ακούμε κλπ).

Επιπλέον όλων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ακόμα και ο θεσμός της Οικογένειας διώκεται, όχι μόνο οικονομικά αλλά και σε επίπεδο μέριμνας. Η ΚΥΑ των υποτιθέμενων «ευεργετικών μέτρων», την οποίαν σχολιάσαμε ενδελεχώς με το (β) σχετικό, αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα των προθέσεων της Ηγεσίας, η οποία ως μόνη λύση βρίσκει την «ανακατανομή» του υφιστάμενου προσωπικού διά της κατάργησης ευεργετικών διατάξεων.

Ενδεικτικά, θα αναφέρουμε ένα «μέσο παράδειγμα»: ένας τρίτεκνος Σημαιοφόρος (Ανθυπολοχαγός/Ανθυποσμηναγός) προέλευσης ΣΜΥΝ (ΑΣΣΥ) με 22 έτη υπηρεσίας μισθοδοτείται με 50 € για κάθε παιδί, καθ’ όσον αυτή είναι η μισθολογική διαφορά του με έναν αντίστοιχο άγαμο δίχως παιδιά. Εξυπακούεται ότι όσο κατεβαίνουμε σε μισθολογικά κλιμάκια η κατάσταση όπου και βρίσκεται η πλειοψηφία των στελεχών γίνεται ολοένα πιο δραματική. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε ότι προ λίγων μηνών μας γνωστοποιήθηκε περίπτωση παραιτήσεως Αξιωματικού με τέκνα, διότι η επίβλεψη των ανήλικων τέκνων (που δεν βρίσκονταν σε ηλικία σχολείου) ήταν δυσμενέστερη.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι, το 2023 η λέξη «μέριμνα» υποβαθμίστηκε σε κάτι χειρότερο από φάρσα, όπου ακόμα και σε αυτό το σημείο τα στελέχη του ΠΝ είδαν να θεσμοθετούνται επιπλέον δυσμενείς διατάξεις εις βάρος τους (ελάχιστο χρονικό διάστημα απουσίας και συμμετοχή σε αποστολές κατά το ήμισυ). Ταυτόχρονα, οι αποσπάσεις έχουν επεκταθεί έως και σε πολεμικά πλοία άλλων τύπων, ενώ τα διπλά και τριπλά καθήκοντα θεωρούνται φυσιολογικό μέρος μιας καθημερινότητας που «απαιτεί» από τα στελέχη να είναι διαρκώς με το κινητό στο χέρι, υπό ένα μόνιμο καθεστώς ανάκλησης και αντίδρασης, συνθήκες που αποτελούν γνήσια ετοιμότητα προς εργασία.

Όσον αφορά τα δικαιώματα του προσωπικού, ακόμα και θεμελιώδη (όπως η τήρηση του 8ώρου ή το δικαίωμα στην ξεκούραση), δεν υφίσταται καμία αμφιβολία ότι συμπιέζονται ολοένα περισσότερο, πάντα προς όφελος των ανελαστικών υπηρεσιακών αναγκών, ενώ το προσωπικό του ΠΝ που υπηρετεί στο Στόλο αισθάνεται εγκλωβισμένο σε τόσο μεγάλο βαθμό, σε σημείο να διαπιστώνει ότι, όχι μόνο είναι εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργήσει ή να διατηρήσει οικογένεια, αλλά ακόμα και να συνάψει κοινωνικές συναναστροφές. Σα να μην έφτανε αυτό, πλέον (όπως έχουμε ήδη σχολιάσει) ακόμα και τα προβλήματα υγείας τιμωρούνται, ακόμα κι όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι σχετίζονται με το περιβάλλον εργασίας και ενώ η Υπηρεσία από ελάχιστα έως καθόλου δεν συμμορφώνεται με τις ισχύουσες διατάξεις περί προστασίας της Υγείας των εργαζομένων.

Ως εκ τούτων δεν πρέπει να θεωρείται έκπληξη το γεγονός ότι οι παραιτήσεις «χτύπησαν κόκκινο» για το 2023 και, δυστυχώς, αναμένουμε να αυξηθούν το επόμενο έτος, εφόσον δεν αλλάξει κάτι δραματικά. Όπως αναμένουμε σοβαρή επιδείνωση και σε άλλα επίπεδα της εργασιακής καθημερινότητας ακριβώς επειδή φαίνεται να υπάρχει μια στρεβλή αντίληψη κατά την οποίαν «το Μοναστήρι να ‘ναι καλά».

Για να φανεί στο ορίζονται σημάδι ότι αλλάζει, πρέπει οπωσδήποτε να δοθεί η ευκαιρία στο προσωπικό να εκφράσει την επαγγελματική ικανοποίησή του, ώστε να εξωτερικεύσει ανώνυμα και αντικειμενικά τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του ως προς το καθημερινά του βιώματα. Όμως είναι προφανές ότι η  Υπηρεσία φοβάται μια τέτοια κίνηση και (εκ του αποτελέσματος) δείχνει να έχει την πλήρη «κάλυψη» της Ηγεσίας. Θεωρούμε ότι το σχετικό (ε) με το οποίο καταγράψαμε την ανασκόπηση του έτους, εξηγεί πέραν πάσης αμφιβολίας τους λόγους γι’ αυτήν την στάση.

              Κύριε Υπουργέ.

Η Ομοσπονδία μας στηρίζει τις προτάσεις της Ένωσης Στρατιωτικών Νήσων, η οποία τεκμηριώνει ότι, για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να υπάρξει παροχή σοβαρών κινήτρων, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με την άμεση θέσπιση ρηξικέλευθων μέτρων που να στοχεύουν στην πηγή και όχι με ημίμετρα επικοινωνιακού τύπου και προσωρινά οφέλη. Μόνο έτσι οι ΕΔ θα μπορέσουν να ξαναγίνουν ελκυστικός προορισμός. Ζούμε σε μια εποχή που (όπως απεδείχθη και από τις πανελλαδικές εξετάσεις) τα μεν νέα παιδιά δεν επιλέγουν τις ΕΔ ως επαγγελματικό προορισμό, ενώ τα στελέχη επιλέγουν τη φυγή ώστε να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα. Αν αυτός ο συνδυασμός δεν είναι ικανός να σημάνει συναγερμό, τότε δεν ξέρουμε τι άλλο μπορεί να το πράξει.

Ακολουθούν οι προτάσεις της Ένωσης για το προσωπικό του ΠΝ:

              α.   Λήψη μέτρων σταδιοδρομικής φύσεως (όπως ενίσχυση του συστήματος μοριοδότησης με αντικειμενικά κριτήρια, προγραμματισμένες εναλλαγές προσωπικού στο Στόλο με βάση την ειδικότητα για αποφυγή εγκλωβισμού, μεταθέσεις με αίσθημα δικαίου κλπ).

              β.   Θέσπιση οικονομικών μέτρων (πχ άμεση αποζημίωση με βάση αφενός τη ρεαλιστική προσφορά των στελεχών και αφετέρου τις τρέχουσες συνθήκες κόστους διαβίωσης, αποκατάσταση μισθολογικών αδικιών κλπ).

              γ.   Ενίσχυση των υφιστάμενων μέτρων μέριμνας προσωπικού με θέσπιση νέων (όπως η δημιουργία υποδομών και διαδικασιών μέριμνας και υποστήριξης τόσο των στελεχών, όσο και των οικογενειών τους, επέκταση υφιστάμενων μέτρων, δημιουργία στεγαστικού προγράμματος, δημιουργία υποδομών υποστήριξης τέκνων όπως με παιδικούς σταθμούς, αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών κλπ).

              δ.   Θεσμοθέτηση υπηρεσιακών και διοικητικών μέτρων (αντιμετώπιση φαινομένων διοικητικής αυθαιρεσίας, τήρηση και θεσμική ενίσχυση των προβλέψεων υπέρ του προσωπικού, παροχή ισχυρών κινήτρων για οικειοθελή δήλωση μονάδων Στόλου, ενίσχυση υφιστάμενων διαδικασιών, συνειδητή προσαρμογή κανονιστικών και θεσμικών κειμένων στις ιδιαιτερότητες του ΠΝ κλπ).

              ε.    Ενίσχυση των εργασιακά συνθηκών με λήψη μέτρων (βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ενίσχυση των εσωτερικών δομών και μέσων, ενίσχυση μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, ισχυροποίηση του υφιστάμενου πλαισίου ΥΑΕ, ελαστικοποίηση στην εφαρμογή θεσμικών και κανονιστικών κειμένων που αφορούν δικαιώματα του προσωπικού, ενίσχυση ελεγκτικών μηχανισμών κλπ).

Θεωρούμε ότι οι ανωτέρω προτάσεις οφείλουν να επεκταθούν σε όλα τα Όπλα καθώς και όλες τις στρατιωτικές σχολές, μιας και, όπως σχολιάσαμε ήδη, τα προβλήματα είναι ίδια, άσχετα αν διαφέρει (λόγω των συνθηκών) ο βαθμός απόκρισης σε αυτά. Ήδη, για παράδειγμα διαπιστώνουμε αυξητική τάση και στις παραιτήσεις του ΣΞ, τις οποίες έχουμε υπό καταγραφή εδώ και κάποιο διάστημα και πρόκειται να τις αναδείξουμε το επόμενο διάστημα. Είναι ξεκάθαρο ότι ο σημερινός στρατιωτικός δεν ενδιαφέρεται για ανούσιες δικαιολογίες του τύπου, τι «επιτρέπει το δημοσιονομικό περιθώριο», όταν βλέπει στην πράξη πως χρήματα δεν υπάρχουν μόνο για το Δημόσιο και ιδίως για τις ΕΔ. Όπως εύστοχα θέτει μεταξύ άλλων το (στ) σχετικό, οι στρατιωτικοί στο ΠΝ ανοικτά σχολιάζουν ότι αν ήμασταν ΜΜΕ είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση θα μας στήριζε περισσότερο.

Πρέπει επιτέλους να γίνει αντιληπτό από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη ότι, όταν παραιτούνται στελέχη τα οποία έχουν εκπαιδευτεί ήδη (ακόμα και στο εξωτερικό), στα οποία το ΠΝ (αλλά και γενικότερα οι ΕΔ) έχει επενδύσει, τα οποία έχουν τεχνογνωσία, η λύση δεν είναι οι προσλήψεις ΕΠΟΠ «σήμερα», ή η αύξηση των εισακτέων στις Σχολές «χθες» και «αύριο». Η λύση είναι να πειστούν οι στρατιωτικοί ότι αξίζει να παραμείνουν στο ΠΝ (και τις ΕΔ). Αυτό δεν μπορεί να γίνει με λόγια κενά περιεχομένου που απλώς δικαιολογούν την απαξίωση. Κουραστήκαμε.

      Στο ανωτέρω πνεύμα, ζητάμε για μία ακόμα φορά:

• Συνάντηση με εκπροσώπους της πολιτικής και στρατιωτικής Ηγεσίας για την περαιτέρω ανάπτυξη των προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων και την οποίαν συνάντηση η Ηγεσία αρνείται πεισματικά και για ακατανόητους λόγους.
• Να επιβεβαιώσετε ή διαψεύσετε την ύπαρξη εγγράφου του του ΓΕΕΘΑ το οποίο φέρεται να διερευνούσε το όφελος από τις παραιτήσεις διότι το Υπουργείο οφείλει να έχει ξεκάθαρη στάση έναντι των παραιτήσεων και των συνθηκών εργασίας, ιδίως δε, υπό την τεράστια σκιά που έριξαν σε επίπεδο θεσμοθετημένων Δικαιωμάτων οι δηλώσεις κορυφαίου Υπουργού περί ελαστικοποίησης του Συντάγματος, την τήρηση του οποίου χαρακτήρισε «εμμονή» και «αγκυλώσεις».

Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία.  

Οι κ.κ. βουλευτές της Βουλής των Ελλήνων, προς τις/τους οποίες/ους κοινοποιείται το παρόν, παρακαλούνται για την ανάδειξη του θέματος, δια του κοινοβουλευτικού ελέγχου.